รู้กันหรือยัง Android พูดภาษาไทยได้แล้วนะ! ด้วย “VAJA Android”

ถ้าพูดถึง SmartPhone แล้ว คนตาบอดส่วนมากเดี๋ยวนี้ คงเทใจไปให้ iPhone ของ Apple เพราะนอกจากความสามารถด้าน smartPhone ที่เหนือกว่าคู่แข่งแล้ว มันยังมีส่วนของAccessibility ที่รวมเอาความสามารถของ screen reader (VoiceOver) เอาไว้ใน OS เลย ไม่ต้องลง 3rd party software อะไรเพิ่มเติมอีก

แถมสิ่งสำคัญที่สุดสำหรับคนตาบอดในประเทศไทย ก็คือ เจ้า VoiceOver บน iOS นี่ ยังพูดภาษาไทยได้อีกต่างหาก ทำให้เราสามารถใช้งาน iPhone กันได้ไม่น้อยหน้าจากคนปกติเลยทีเดียว

แม้ว่า iPhone จะมีคุณสมบัติที่ครบเครื่องสำหรับคนตาบอด แต่ก็ต้องยอมรับว่าราคาของมันก็ค่อนข้างสูง ทำให้คนตาบอดทุกคนไม่สามารถที่จะซื้อหามาใช้งานกันได้ แต่ถ้าจะหันไปมองที่คู่แข่งโดยตรงของ Apple ในตลาด smartPhone อย่าง “Android” ซึ่งมียี่ห้อและราคาให้เลือกอย่างหลากหลายมากกว่า แต่ก็พบว่า แม้ว่าใน Android เองจะมีฟีเจอร์ accessibility มาให้เช่นกัน (เฉพาะใน Android 4.0 ขึ้นไป ถ้าเป็นรุ่นที่ตำกว่านั้นจะต้องลง app เสริมเอง) แต่มันยัง “ไม่มีเสียงภาษาไทย” หรือพูดไทยไม่ได้นั่นเอง

แต่วันนี้ NECTEC ทำให้ความหวังของคนตาบอด(ในไทย) ที่อยากมีทางเลือกในการใช้ smartPhone ที่เป็น Android ถูกจุดประกายขึ้นมาอีกครั้ง ด้วยการเปิดให้คนทั่วไปได้ทดลองใช้VAJA TTS

VAJA TTS คืออะไร

VAJA TTS ก็เป็นโปรแกรมสังเคราะห์เสียงพูดตัวนึง ซึ่งสามารถออกเสียงมาเป็นภาษาไทยได้ คล้ายๆ กับโปรแกรม PPA ตาทิพย์ บน Windows ที่คนตาบอดส่วนใหญ่ใช้งานกันอยู่แล้วนั่นเอง หรือเราจะเรียกให้เข้าใจได้ง่ายขึ้นว่า Vaja TTS นี่ มันก็คือตาทิพย์สำหรับ Android OS ก็ได้อยู่

โดยที่ตัวของมันเองมีหน้าที่ในการแปลง text ให้กลายเป็นเสียง (ความสามารถของโปรแกรมระบุไว้ว่า อ่านออกเสียงได้ทั้งไทย/อังกฤษ) แต่ถ้าเราอยากใช้มันเหมือน VoiceOver แล้วล่ะก็ เราก็ต้องไปตั้งค่าให้ โปรแกรม Screen reader ที่เรามีบน Android มาใช้ TTS ตัวนี้ (มีรายละเอียดการติดตั้งและการตั้งค่าอยู่ด้านล่าง)

ความสามารถของ VAJA Android ที่มีระบุไว้

ผู้ใช้สามารถพิมพ์ข้อความที่ต้องการผ่านทางกล่องรับข้อความ
ผู้ใช้สามารถฟังเสียงโดยทำการกดปุ่ม Speak
ผู้ใช้สามารถปรับเปลี่ยนเสียงเร็ว/ช้า ผ่านทาง Slider Speed
ผู้ใช้สามารถปรับเปลี่ยนเสียงสูง/ต่ำ (ที่มาบอกว่า ทุ้ม/แหลม แต่ผู้เขียนคิดว่าผิดนะ) ผ่านทาง Slider Pitch
ผู้ใช้สามารถบันทึกเสียงที่ได้ออกเป็นไฟล์ที่ต้องการผ่านทางปุ่ม Save Wav
สามารถใช้ร่วมกับโปรแกรมต่าง ๆ ผ่านทางอินเตอร์เฟสของ TTS บน Android

ซึ่งแน่นอนว่า ความสามารถข้อสุดท้ายนี่แหละ ที่จะทำให้ คนตาบอดในไทยสนใจได้มากที่สุด เพราะมันจะทำให้ screen reader บน Android พูดภาษาไทยได้ ไม่ต่างจาก VoiceOver บน iOS แล้ว

Videos review

แน่นอนว่าสำหรับคนตาบอดที่ได้อ่านบทความนี้ สิ่งหนึ่งที่คงอยากรู้มากๆ ก็คือเจ้า VAJA Android นี้มันทำงานจริงๆ เป็นอย่างไร ทางออกที่ชัดเจนก็คือการบันทึกตัวอย่างการใช้งานจริงมาให้ฟังกัน ซึ่งความจริงแล้วเอามาแค่เสียงก็พอ แต่ด้วยเทคโนโลยีสมัยนี้ การบันทึกวิดิโอก็ทำได้ง่ายมาก และการเผยแพร่ผ่าน Youtube ก็ง่ายและสะดวก ตัวอย่างการใช้งานจึงออกมาในรูปแบบวิดิโอเกือบทั้งหมด

เราจึงนำคลิปที่มีคนรีวิวขึ้น Youtube ไว้มาให้ลองชม/ฟังกันบางส่วน แต่น่าเสียดายว่า คนส่วนมากที่รีวิว คงไม่ได้ทราบถึงความต้องการใช้งานของโปรแกรมตัวนี้จริงๆ ดังนั้นแทบทุกคลิปจึงรีวิวแค่ความสามารถของ VAJA Android ในส่วนที่ใช้งานเป็น TTS เดี่ยวๆ เท่านั้น ไม่มีใครที่รีวิวโดยการนำมันไปใช้คู่กับ screen reader ออกมาให้เราได้ดูกัน

ป.ล. แอบมีกระซิบจากผู้พัฒนาว่าวิดิโอรีวิวในการใช้ VAJA TTS คู่กับ Android screen reader มีแผนจะคลอดเร็วๆ นี้

2 คลิปนี้เป็นการรีวิว VAJA TTS ในการทดสอบฟีเจอร์ต่างๆ เช่นการปรับความเร็ว ปรับ pitch

http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=dzeHnkNhkR4

ส่วน 2 คลิปนี้ก็เป็นการให้ VAJA Android อ่านอะไรยาวๆ ขึ้นมาอีกหน่อย

http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=qmed0pQ3Lfg

http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=A44Imc-vlAE

Download & setup

ถ้าใครสนใจทดลองใช้ (มีกำหนด 3 เดือน) ก็โหลดกันได้เลยครับ VAJA TTS รองรับตั้งแต่ Android 2.2 ขึ้นไป

โดยมีวิธีการติดตั้งดังนี้

ติดตั้งโปรแกรม VAJA TTS จาก market
ติดตั้งข้อมูลเสียง Nok bi-lingual (ขณะนี้สามารถเลือกเสียงนี้ได้เพียงเสียงเดียว) โดยเริ่มจากบอกมือถือให้รู้จัก Vaja TTS โดยเข้าไปที่ Settings -> Voice input & output -> Text-to-speech settings -> Engines ทำการเลือก Vaja TTS
ติดตั้งข้อมูลเสียง โดยเข้าไปที่ Settings -> Voice input & output -> Text-to-speech settings -> Default settings ทำการเลือก Install voice data และรอจนกระทั่งดาวน์โหลดครบ 100%
เลือกให้ Vaja TTS เป็นระบบสังเคราะห์เสียงหลักของเครื่องนั้น โดยเข้าไปที่ Settings -> Voice input & output -> Text-to-speech settings -> Default settings ทำการเลือก Default Engine -> Vaja TTS หลังจากเลือกเสร็จหน้าจอจะย้อนกลับมาอยู่ที่ Text-to-speech settings ให้รอจนกระทั่งหน้าจอมีการกระพริบหนึ่งครั้ง และไม่สามารถกดปุ่ม Install voice data ได้ เครื่องที่ CPU น้อย ๆ เช่น 500-600 MHz ก็จะรอซักประมาณ 4-5 วินาที
ขั้นตอนสุดท้าย ทดสอบว่าเสียงได้ถูกติดตั้งอย่างเรียบร้อย โดย กดปุ่มเพื่อฟังเสียงตัวอย่าง ?Listen to an example? จะได้ยินข้อความดังนี้ ?สวัสดีคะ ฉันชื่อนกพูดได้สองภาษา ภาษาไทย และอังกฤษ Hello I am Nok I can speak Thai and English?